Διαζύγιο: παιδί και γονείς

Διαζύγιο: παιδί και γονείς
Ψυχολογος Θεσσαλονικη – Ξενια Κολλια

Το διαζύγιο είναι μια επώδυνη συνθήκη για το ζευγάρι. Μια σχέση που χτίστηκε με ελπίδα και όραμα για μια ευτυχισμένη ζωή λαμβάνει τέλος. Ο χωρισμός δυσκολεύει όταν υπάρχουν παιδιά στην οικογένεια, μιας και ο γονεϊκός ρόλος δεν παύει με το διαζύγιο, οπότε ο κάθε σύζυγος καλείται να αντιμετωπίσει τα δύσκολα συναισθήματα που του προκαλεί ο χωρισμός, ταυτόχρονα με τη συνέχιση της γονεϊκής του σχέσης με το παιδί ή τα παιδιά του. Η αβεβαιότητα του πώς θα είναι η περίοδος κατά τον χωρισμό ή το διαζύγιο και αμέσως μετά, λογικό είναι να απασχολεί και το γονιό που συνεχίζει να ζει με το παιδί και το γονιό που αλλάζει στέγη.

Στο άρθρο αυτό παρατίθενται κάποιες σκέψεις για το τί μπορεί να είναι βοηθητικό, τόσο για το παιδί, όσο και για τους γονείς, ώστε να βιώσουν λιγότερο επώδυνα ένα διαζύγιο. Βασικό άξονα σκέψης αποτελεί η διατήρηση θετικής σχέσης ανάμεσα στον κάθε γονιό και το παιδί.

Τι μπορεί να βοηθήσει το παιδί που οι γονείς του παίρνουν διαζύγιο

Να διατηρήσει μια κατά το δυνατόν θετική εικόνα τόσο για τον πατέρα, όσο και για τη μητέρα. Πρόκειται για τα πρότυπά του, τόσο για τον εαυτό του όσο και για τους μελλοντικούς του συντρόφους.

Να αναγνωρίζεται η παρουσία του και οι ανάγκες του ως αυτό που είναι, δηλαδή το παιδί του ζευγαριού και όχι ένας εκπρόσωπος του άλλου “στρατοπέδου” ή ενδιάμεσος μέσω του οποίου οι πρώην σύζυγοι επικοινωνούν ή εκδικούνται τον άλλο. Το παιδί έχει ανάγκη να αντιμετωπίζεται από τους γονείς του με βάση την ηλικία του και τις ανάγκες του, συναισθηματικές και υλικές.

Η επιβεβαίωση ότι δεν χρειάζεται να διαλέξει γονιό. Το να κληθεί ένα παιδί να επιλέξει έναν από τους δύο γονείς μπορεί να είναι επιζήμιο για το ίδιο,όσο και για τη σχέση του μαζί τους. Είναι σαν να τίθενται όροι για την αγάπη που μπορεί να λάβει τόσο από το γονιό που “απαρνιέται” και από τον γονιό που “επιλέγει”, αφού την αγάπη αυτή τη δέχεται υπό προϋποθέσεις.

Να εισπράττει ότι δεν εξαρτώνται από εκείνο και τη δική του συμπεριφορά οι θετικές ή μη θετικές σχέσεις μεταξύ των γονιών. Παρά το ότι η κατάσταση είναι δύσκολη, θα είναι ανακουφιστικό για εκείνο να γνωρίζει πως δεν χρειάζεται να φροντίσει τη σχέση μεταξύ των γονιών του. Η σχέση που αφορά το παιδί είναι η δική του με τον κάθε γονιό και όχι των γονέων μεταξύ τους.

Να δέχεται ψυχολογική και συναισθηματική υποστήριξη και από τη μητέρα και από τον πατέρα κατά τη μεταβατική φάση του διαζυγίου. Το να μετατραπεί το παιδί σε πρόσωπο υποστήριξης για τον “αδικημένο” του γονιό ή ακόμη και σε ψυχολόγο του, μπορεί να είναι διπλά επιβαρυντικό. Το να υποστηρίξει έναν ενήλικο θα ήταν δυσανάλογα βαρύ για την φάση ζωής του. Ταυτόχρονα θα έχανε και τις δύο γονεϊκές φιγούρες που του προσφέρουν σιγουριά και θα αποσταθεροποιούνταν διπλά η αίσθηση ασφάλειας και προστασίας που είναι αναγκαία στην παιδική ηλικία.

Να του αναγνωρίζεται ότι παραμένει παιδί και των δύο γονέων, ότι δεν αμφισβητείται ή υποσκάπτεται η σχέση του κάθε γονιού μαζί του. Το να επιβεβαιωθεί η θετική συνέχιση της σχέσης του παιδιού με τον κάθε γονέα μετά το διαζύγιο, του προσφέρει την επιβεβαίωση ότι ενώ οι γονείς του χωρίζουν, το ίδιο δεν θα έχει μια διπλή απώλεια (να χάσει δηλαδή και τον ένα γονιό από το κοινό σπίτι και να χάσει τη σχέση μαζί του). Το παιδί χρειάζεται και τους δύο γονείς τους, παντρεμένους ή όχι, μαζί ή και όχι, με καλές μεταξύ τους σχέσεις ή με απόσταση.

Σκέψεις που μπορεί να διευκολύνουν τους γονείς κατά το διαζύγιο

Η επίγνωση ότι όσο και να αλλάξουν οι καταστάσεις ζωής, η σχέση γονιού – παιδιού δεν είναι κάτι που καταργείται φυσικά. Το παιδί σας θα είναι πάντοτε το παιδί σας.

Πως μια καλή σχέση ανάμεσα στα παιδιά και τον άλλο γονιό είναι ένδειξη ομαλότητας για εκείνα και όχι απιστίας απέναντί σας.

Ότι οι διαφορές αφορούν το ζευγάρι και όχι τα παιδιά. Ο μόνος δυνατός τρόπος να λύσεις με κάποιον τις διαφορές σου ή να τις συζητήσεις είναι με τον ίδιο (ακόμη και αν τελικά δεν συμφωνήσετε), ποτέ μέσω αντιπροσώπων.

Πως τα παιδιά δεν χρειάζεται να διαλέξουν έναν από τους δύο γονείς τους. Μπορούν να αγαπούν και τους δύο. Στο τέλος δεν πρέπει “να μείνει μόνο ένας”, αντίθετα είστε και οι δύο σημαντικοί, ο καθένας με τον δικό του τρόπο.

Αποδεχόμενοι τη σχέση των παιδιών με τον/την πρώην σύζυγο υποστηρίζετε και βοηθάτε με τρόπο ουσιαστικό την ισορροπία των παιδιών σας. Ένας σύντροφος πιθανά αντικαθίσταται. Ένας γονιός αντικαθίσταται δύσκολα, καθώς αφήνει πληγή που θα χρειαστεί σοβαρή προσπάθεια για να κλείσει.

Πως ένας νέος/νέα σύντροφος του ενός γονιού είναι ένα επιπλέον πρόσωπο στη ζωή του παιδιού, δεν αποκλείει τον/την πρώην σύζυγο ως γονιό του παιδιού αυτού. Ακόμη και αν ο νέος σύντροφος/σύζυγος αναπτύξει μια τόσο θετική σχέση με το παιδί που γίνει αποδεκτός ως γονεϊκή φιγούρα, ακόμη και αν δημιουργηθεί μια νέα οικογένεια, αυτό δεν ακυρώνει τη γονεϊκότητα του πατέρα ή της μητέρας που δεν ζει με το παιδί.

Ότι μπορείτε να αναζητήσετε συναισθηματική, ψυχολογική και ηθική υποστήριξη από διαφορετικές πηγές, όπως από τον φιλικό ή τον συγγενικό σας κύκλο. Επίσης μπορείτε να αποταθείτε σε κάποιον επαγγελματία ψυχολόγο για ψυχολογική υποστήριξη και βοήθεια.

Ότι οι σχέσεις εξελίσσονται. Ακόμη και αν σήμερα η σχέση με το παιδί σας είναι δύσκολη, μια θετική στάση απέναντί του, με συνέπεια μέσα στο χρόνο, μπορεί σε επόμενη χρονική στιγμή να σας φέρει κοντά.

Αναγνωρίζοντας πως ένας χωρισμός ή ένα διαζύγιο είναι επώδυνο για όλη την οικογένεια, μπορείτε να ξεκινήσετε την πορεία σας όχι πια ως ζευγάρι, αλλά ως γονείς στο παιδί ή στα παιδιά σας, χτίζοντας αυτή τη νέα σχέση.

Ξένια Κόλλια, ψυχοθεραπεύτρια ψυχολόγος Θεσσαλονίκη